رسالت و وظایف متخصصین سلامت دهان در نظام سلامت دهان
آقای دکتر مهدی نصیبی از متخصصین دندانپزشکی جامعه نگر هستند و از صاحب نظران این رشته که در حوزه سلامت دهان در چارچوب نظام سلامت مسلط می باشند. ایشان در بسیاری از گفتگوهای تاثیرگذار در روند طرح تحول سلامت دهان حضور فعال داشته و دارند. در این ره آورد مصاحبه ای با ایشان ترتیب داده شده که بخش اول کلیات آن‌را انتشار می دهیم تا در نوبت های آینده نیز از دیدگاه های ایشان در بازبینی و واکاوی بحث سلامت بهره مند شویم.
- جایگاه انجمن سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در حوزه وظایف اش را چگونه می بینید؟
خالی از هرگونه خود بزرگ بینی و نخوت، با تشکر از نظر لطف به حق جمعی از همکاران، که انجمن سلامت دهان را به‌عنوان اصلی ترین گروه تخصصی در عرصه نظام سلامت دهان در جامعه می شناسند، اما همان‌گونه که از چینش های ساختار وزارت‌خانه مشخص می شود، ظاهراً مقامات بالای وزارت‌خانه چنین بینشی نداشته و ندارند.
- نقش شورای سلامت دهان و دندان در اهداف سلامت و حضور متخصصین سلامت دهان را در آن بفرمائید؟
شورای عالی سلامت دهان تشکیل بدون این‌که تشکل مردم نهاد انجمن سلامت دهان که سهل است، حداقل متخصصین سلامت دهان را به صورت انفرادی طرف مشورت قرار دهد، بعد از ۴ سال بدون هیچ کنکاش و ذکر دلیلی منحل گردید. این حرکت به مثابه این بود که جراح فک و صورت را از اطاق عمل و یا متخصص ارتو را از بخش ارتودونسی حذف نمایند. اگر از این واقعه درسی آموخته نشده باشد، محققا چنین سرنوشتی برای ستاد پیگیری طرح تحول سلامت دهان در پایان دولت دوازدهم دور از انتظار نیست.
- متخصصین سلامت چگونه فعالیت خود را راهبردی می کنند؟
بدون توجه به این برخورد سرد بی تفاوت و نادیده گرفته شدن متخصصین این رشته، راهبرد انجمن ارائه مشاوره های تخصصی چه ب‌صورت مستقیم جائی که امکان حضوروجود داشته، و چه غیر مستقیم از طریق ترویج روش های تخصصی از طریق انتشار مطالب در گروه‌ها و نشریات بوده است. اکنون که بعد شانزده ماه از ارسال نامه ارسالی انجمن های دندانپزشکی در مخالفت با تبدیل وضعیت کاردان‌های بهداشت دهان سلامت نگر به بهداشتکاران درمان نگر می گذرد، مجددا زمزمه شروع مجدد این حرکت انحرافی شنیده می‌شود. باتوجه به این‌که نظام دندانپزشکی کشور حتی بدون انجام این حرکت عقب گرا از نظر تعداد دندان‌پزشک اشباع بوده و دچار تلاطم هائی است، که هزینه سلامت برباد رفته آن‌را جامعه باید بپردازد، اعمال این حرکت اشتباه مورد تائید متخصصین سلامت دهان نیست. لازم بذکر است که در این رابطه جامعه دندانپزشکی کشور فرافکنی های مسئولین کشوری را با توجیه این‌که معاونت های وزارت‌خانه تحت فشار وزیر، و وزیر تحت فشار نمایندگان مجلس ناچار به انجام چنین حرکتی می باشند را به هیچ وجه نخواهند پذیرفت.
- روند حضور بهداشتکار دهان و دندان در پروسه سلامت دهان و دندان را چگونه دیده اید؟
بدون هیچ تلاشی در عاری از نقص جلوه دادن انجمن سلامت دهان و کارکرد هشت ساله آن، در بحث رخداد انحرافی بهداشتکار دهان و دندان، این انجمن از همان اول صدای رسای خود را در مخالفت با این حرکت صریحاً به گوش همگان رساند و در همراهی با دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی در دولت دهم به صورت مکتوب اهمیت حیاتی این موضوع را به کمسیون بهداشت مجلس منعکس نمود.
- ارزیابی شما از نقش دولت در درمان دندانپزشکی در مقایسه با بخش خصوصی چیست؟
از نظر دخالت دولت در اموردرمانی و تجهیز درمانگاه و ارائه مستقیم خدمات درمانی در سطح گسترده موضع انجمن همواره “عدم دخالت دولت درارائه مستقیم خدمات درمانی به آحاد جامعه، محترم شمردن بخش خصوصی و خرید خدمت برای گروه های محروم جامعه” بوده است. مطالب ارائه شده توسط متخصصین سلامت دهان کشور روی این موضوع چه به صورت جمعی و چه به صورت فردی در نشریات دندانپزشکی قابل پیگیری و رویت است. چرا که بی کفایتی دولت ها در تولید کالا و ارائه خدمات درمانی در دنیای امروز از چشم متخصصین علوم اجتماعی و اقتصادی دور نبوده و نمی باشد.
- موضوع طرح وارنیش فلوراید، از نظر علمی و عملی را موفق یا مثمر ثمر می دانید؟
اما بحث طرح وارنیش فلوراید در سطح گسترده ملی به‌صورت همگانی برای تمامی کودکان با صرف ده ها و شاید صدها میلیارد هزینه، با توجه به تجربیات متعدد جهانی جائیکه دی ام اف (DMF) کودکان ۱۲ ساله در سطح کشور یک‌سان نیست و در بعضی نواحی ۱٫۲۵ و در استانی دیگر ۵ است، حرکتی جسورانه و بی محابا محسوب می‌شود و اظهار نظر در مورد آن آسان نیست. هر چند که موثر بودن فلورایده کردن آب شهری در شهرهای مختلف جهان اجرا و تائید شده است، در هیچ جای دنیا چنین برنامه گسترده ای روی وارنیش فلوراید به‌صورت ملی اجرا نشده است. بنابراین، اولاً تاثیراجرای چنین برنامه ای روی سلامت آحاد جامعه ناشناخته است، و ثانیاً در صورت موثر بودن آن، هزینه اثر بخشی آن جای بحث دارد. لذا اگر با فرضی خوش بینانه مطرح شدن طرح وارنیش فلوراید را حداقل از جهت فرهنگ سازی و جلب توجه ارباب جمعی نظام سلامت دهان و آحاد جامعه نسبت به مقوله ارتقاء سلامت دهان و پیش‌گیری از بیماری ها مفید بشماریم، ادامه این طرح نیاز به پایش، اصلاح و بازنگری اساسی دارد.
- در نهایت، به‌عنوان یک انجمن و یک فرد کارشناس حوزه سلامت دهان، آینده را چگونه می بینید؟
با توجه به این‌که نظرات و پروتکل های تخصصی در عرصه تمامی رشته های پزشکی سلیقه ای نبوده و اجماع جامعه تخصصی جهان را می طلبد، از این جهت متخصصین سلامت دهان و اعضای انجمن علمی سلامت دهان مطمئناً روی نظرات تخصصی خود ثابت قدم بوده و نمی توانند آن‌را به‌صورت مقطعی و سلیقه ای تغییر دهند. لذا مطمئناً دیر یا زود در اثر عواقب وخیم ناشی از نامدیریتی هائی که در نظام سلامت دهان اتفاق افتاده و می افتد، ناچار از پذیرش نظرات علمی- تخصصی متخصصین سلامت دهان خواهد شد. چرا که ادامه بی نظمی های فعلی در شکل موجود امکان‌پذیر نیست.
دکتر مهدی نصیبی