یکی از پرسش‌های شایع والدین از دندانپزشکان این است که اهمیت دندان‌های شیری چیست؟ و از چه سنی باید به رعایت بهداشت دهان کودکان توجه کرد و مسواک زدن را برای آنها آغاز کرد؟ چه مسواک و خمیردندانی برای هر رده سنی مناسب است؟ آیا برندهای خارجی مسواک و خمیردندان اثر بهتری در تمیز کردن دهان کودکان دارند یا خیر؟
پاسخ تمامی این سوال‌ها را از زبان دکتر مارال قربان‌زاده، دبیر بخش علمی دندانپزشکی کودکان یازدهمین کنگره علمی سالانه انجمن دندانپزشکان عمومی ایران که قرار است ۲۱ الی ۲۴ دی در برج میلاد برگزار شود، بخوانید.
?نوزادان ۲۰ دندان دارند!
برخلاف تصور بسیاری از والدین که گمان می‌کنند چون فرزندشان دندانی در دهان خود ندارد پس نیازی به رعایت بهداشت دهان او وجود ندارد، رعایت اصول بهداشت دهان باید از همین دوره آغاز شود.
مراقبت از دندان‌های فرزندتان حتی قبل از درآمدن اولین دندانش شروع می‌شود. یادتان باشد فقط به این دلیل که نمی‌توانید دندان‌های او را ببینید، به این معنی نیست که دندانی ندارد. دندان‌ها در سه‌ماهه دوم بارداری مادر، شروع به شکل گیری می‌کنند. در زمان تولد، نوزاد ۲۰ دندان اولیه دارد که خیلی از آنها به طور کامل در آرواره رشد کرده‌اند.
با کشیدن یک دستمال مرطوب روی لثه‌های فرزندتان پس از غذا دادن به او می‌توانید از ایجاد باکتری‌های مخرب جلوگیری کنید. بعد از این‌که چند دندان روی لثه‌های او مشخص شد، می‌توانید با یک مسواک مخصوص کودکان که نرم است، آنها را مسواک کنید یا در آخر روز دندان‌هایش را با دستمال تمیز کنید.
حتی بچه‌های خیلی کوچک هم اگر والدین عادت‌های تغذیه درست را برای آنها رعایت نکنند، ممکن است دچار پوسیدگی دندان شوند. گذاشتن فرزندتان در تخت با شیشه شیر در کوتاه‌مدت موجب راحتی‌تان است، اما می‌تواند به دندان‌های او صدمه بزند. وقتی قند آبمیوه یا شیری که فرزندتان می‌خورد برای ساعت‌های طولانی روی دندان‌های او بماند، جذب مینای دندان‌هایش شده و ایجاد مشکل می‌کند. تغییر رنگ و لکه‌دار شدن دندان‌های جلویی نشانه این مشکل است. موارد حاد آن موجب ایجاد پوسیدگی دندان‌ها و کشیدن آنها تا زمانی که دندان‌های دائمی‌شان رشد کند، می‌شود.
والدین باید به بچه‌های کوچک کمک کنند زمان‌های خاصی را به نوشیدن شیر یا غذای خود اختصاص دهند؛ زیرا مکیدن شیشه شیر در کل روز هم می‌تواند برای دندان‌های آنها مخرب باشد.
?نقش فلوراید در رشد دندان‌های دائمی
حتی مقدار کمی فلوراید هم برای دندان‌های در حال رشد مفید است. این ماده معدنی با مستحکم کردن مینای دندان و مقاوم‌تر کردن آن در برابر اسید‌ها و باکتری‌های مضر، از فرسودگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند. آب شهری اکثرا با فلوراید غنی شده است، اما اگر میزان فلورایدِ منطقه‌تان کمتر از میزان لازم است، با پزشک متخصص اطفال در مورد نیاز به استفاده از مکمل فلوراید مشورت کنید (مقدار توصیه شده برای کودکان زیر ۳ سال، ۲۵ میلی‌گرم در روز است). او می‌تواند مکمل فلوراید را به شکل قطره یا قرص‌های جویدنی تجویز کند.
مقدار کم فلوراید برای دندان‌های کودکتان چیز خوبی است، اما قورت دادن مقدار زیادی از آن در طول زمان می‌تواند به حالتی منجر شود که فلوروسیس نامیده می‌شود؛ این حالت می‌تواند موجب ایجاد لکه‌های سفیدی روی دندان‌ها به هنگام بزرگسالی شود. اگر در جایی زندگی می‌کنید که آب آن حاوی فلوراید است، کودکتان به احتمال زیاد مقدار فراوانی فلوراید دریافت می‌کند. آب معدنی و آبمیوه نیز ممکن است حاوی فلوراید باشند، گرچه مقدار آن بندرت روی بر چسب آنها ذکر می‌شود. انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا توصیه می‌کند تا زمانی که کودک دو ساله نشده است، از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده نکنید. در صورت استفاده نیز باید تنها به اندازه یک نخود روی مسواکش خمیر بگذارید. دلیل این کار این است که کودکان بیشتر تمایل دارند خمیر دندان را قورت بدهند تا آن را روی دندان‌هایشان پخش کنند.
?آغاز استفاده از مسواک
به محض این‌که دندان‌های فرزندتان رویش یافت شما می‌توانید از مسواک استفاده کنید. مسواک مناسب برای فرزند شما باید دسته‌ای بلند و پهن، سری کوچک و موهایی نرم داشته باشد. مهم نیست که مسواک از چه مارکی باشد. در این سن می‌توان برای مسواک زدن دندان کودکان از خمیردندان استفاده کرد. اما توجه کنید که تا سن زیر دو سال، باید از خمیر دندان مخصوص کودکان که بدون فلوراید است، به حجم یک عدس، استفاده شود. برای کودک بالای دو سال می‌توان از خمیر دندان مخصوص کودکان حاوی فلوراید به همان اندازه عدس استفاده کرد. مانند مسواک نیز مارک خمیردندان و ایرانی یا خارجی بودن تفاوت چندانی از نظر اثربخشی ندارد.
?دندان‌های شیری را جدی بگیرید
همیشه این سوال در ذهن بیشتر افراد جامعه وجود دارد که چرا باید از دندان‌های شیری مواظبت کرد در حالی که طول عمر این دندان‌ها کوتاه است و بیش از شش تا هفت سال ادامه پیدا نمی‌کند؟
دندان شیری غیر از سه وظیفه مهم جویدن، صحبت کردن و زیبایی که برای دندان‌های دائمی نیز وجود دارد، چند وظیفه مهم‌تر نیز دارد. ابتدا این‌که زیر هرکدام از دندان‌های شیری یک جوانه دندان دائمی وجود دارد که فضای کافی برای رویش آن دندان از سوی دندان شیری حفظ می‌شود. دیگر آن‌که هر کدام از دندان‌های دائمی از ریشه دندان‌های شیری به عنوان راهنما استفاده می‌کنند تا در مسیر اصلی رویش خود قرار گیرند و در مکانی مناسب رویش پیدا کنند که اگر چنین نبود حتما به‌هم ریختگی و اختلال در مکان و مسیر رویش دندان‌های دائمی اتفاق می‌افتاد.
حدود ۷۰ درصد به‌هم ریختگی‌ها و نامرتبی دندان‌های دائمی به علت زود از دست رفتن دندان‌های شیری اتفاق می‌افتد، پس می‌توان گفت سلامت دندان‌های دائمی در گرو حفظ و نگهداری و سلامت دندان‌های شیری است. بنابراین مراقبت‌هایی که برای دندان‌های دائمی لازم و ضروری است مانند مسواک زدن بموقع و صحیح، استفاده از نخ دندان و همچنین معاینات دوره‌ای مکرر و منظم باید با دقت بیشتری برای دندان‌های شیری صورت بگیرد. باور اشتباه دیگری که باید به فراموشی سپرده شود آن است که دندان‌های شیری مدت کوتاهی داخل دهان است و اصلا ریشه ندارد. چنین تصوری اشتباه است؛ چرا که دندان‌های شیری نه‌تنها ساختاری کاملا مستقل از دندان‌های دائمی دارد، بلکه دارای تاج و ریشه‌های مستقل است. به علاوه ریشه دندان‌های شیری بعد از این‌که به وظیفه خود عمل کرد همزمان با رویش دندان دائمی زیرین به‌طور طبیعی تحلیل می‌رود.
?زمان اولین مراجعه کودک برای معاینه دندانپزشکی
بیشتر دندانپزشک‌های کودکان می‌گویند که وقتی کودک یک ساله شد، در صورتی که مشکلی وجود داشت که پزشک خانوادگی فراموش کرد یا نتوانست تشخیص دهد، بهتر این است که او را نزد دندانپزشک ببرید. اگر کودکتان هنوز در سن ۱۶ ماهگی اولین دندان‌هایش در نیامده است یا متوجه پوسیدگی دندان در او شدید، آن را با پزشک متخصص کودک خود در میان بگذارید که وی نیز احتمالا شما را به یک دندانپزشک ارجاع خواهد داد.
لینک خبر: روزنامه جام جم